Jedan od najstarijih hramova na teritoriji Bosne i Hercegovine i Eparhije zvorničko-tuzlanske otkriven je 2013.godine arheološkim istraživanjima. Tada je utvrđeno da je hram, građen u petom veku, dimenzija 18x11 metara.
U samom hramu otkrivena je potpuno neočekivano i nevjerovatno starohrišćanska grobnica, kakva se na ovim prostorima izrazito rijetko viđa.
Isklesan krst na starom drvetu bio je znak osmačkom parohu Željku Božiću da su gusta šuma i kamenito brdo u selu Mramorak kod Osmaka, nedaleko od Zvornika, koliko god izgledali obično, zapravo ne. Uskoro će otkriti da priča o staroj, srednjovjekovnoj crkvi baš na tom mjestu nije samo narodna priča.
Jerej Željko Božić je u monografiji pročitao da se na ovom brdu nalazila stara crkva, iz srednjeg vijeka, a zatim je čuo slične priče od mještana Mramorka kao objašnjenje zašto narod to brdo naziva Crkvine. Sveštenik je zajedno sa dečacima iz sela Pantelić krenuo da čisti teren, a ubrzo su naišli na nešto što je ličilo na zidove crkve.
Pozvali su stručnjake iz Muzeja Semberije u Bijeljini, a oni su zajedno sa kolegama arheolozima iz Muzeja grada Užica započeli iskopavanja. Prvo su pronađeni ostaci žira iz topa. Pretpostavlja se da je na taj način hram stradao 1717. godine, kada se vodila žestoka bitka u Osmacima, tokom austrijsko-turskog rata, prilikom pokušaja austrijskog generala Petraša da zauzme Zvornik. Radovi su rađeni u fazama od 2011. godine i zidovi crkve su ponovo počeli da izlaze iz zaborava.
- Crkva za koju se pretpostavlja da potiče iz srednjeg vijeka, odnosno njeni zidovi su danas potpuno raskopani. Ima dobro očuvan pod, a pronađen je i dio ikonostasa. Međutim, ono što nas je sve iznenadilo je otkriće još starijeg sloja konstrukcije. U neposrednoj blizini crkve pronađen je starorimski nadgrobni spomenik sa oštećenim natpisom na latinskom jeziku koji tek treba da bude preveden. Pretpostavlja se da je spomenik iz drugog veka - kaže sveštenik Željko Božić.
On dodaje da arheologe nije iznenadilo otkriće srednjovjekovne crkve, jer se u samom selu Mramorka, koje danas čine samo tri domaćinstva, nalaze ostaci srednjovjekovne tvrđave, kao i drugi materijalni tragovi iz ovog perioda. Bili su iznenađeni da postoje tragovi iz rimskog doba.
Najnovije otkriće iz Osmačke parohije je ranokršćanska grobnica, pronađena u samom hramu. U njemu su vršeni sahranjivanja po drevnom sistemu katakombi, a pronađeni su posmrtni ostaci pet osoba. Kosti su uništene i prevrnute, ali na osnovu očuvanosti zuba prvi zaključci upućuju na činjenicu da se radi o mlađim osobama. Jedna od teorija je da su oni možda bili kršćanski mučenici, budući da su na njihovim grobovima podignuti hramovi prema drevnim kršćanskim običajima.
- Pronađeno je dosta predmeta, keramike iz različitih perioda, uključujući i rimsku, pa čak i jedan stari bodež. Sve to sada treba ispitati i proučiti kako bismo imali jasniju sliku o ovom otkriću - kaže osmački paroh.
Постави коментар