NEUM: U okviru „Energetskog samita u BiH 2023“ održana je prezentacija istraživačkog projekta „Model uspostave energetski nezavisnih opština u BiH“ koji su uz podršku Vlade Velike Britanije izradili Vjekoslav Domljan i Džemal Hadžiosmanović iz Centra za regionalne ekonomske studije.
„Energetski nezavisne opštine mogu značajno doprinijeti napretku BiH na njenom putu energetske tranzicije, koja bi donijela trostruku korist: energetsku sigurnost, niže cijene električne energije, te čišći zrak“, istakao je Rajli.
Energetski nezavisne opštine predstavljaju opštine koje značajan dio energije koju troše stvaraju iz svojih vlastitih izvora obnovljive energije, te su manje zavisne o vanjskim izvorima.
Istraživački projekt „Model uspostave energetski nezavisnih opština u BiH“ obuhvatio je tri opštine – Jablanicu, Konjic i Prozor-Ramu – s ciljem ispitivanja što je potrebno preduzeti da ove tri opštine postanu energetski neovisne.
Ovaj model energetski nezavisnih opština podrazumijeva saradnju na proizvodnji električne energije iz vlastitih obnovljivih izvora energije između opštinskih ili gradskih vlasti, građana i lokalnih preduzetnika, putem javno-privatnog partnerstva. Na ovaj način opštine mogu uspostaviti energetske zajednice građana i preduzetnika koje bi stvarale vlastitu električnu energiju iz obnovljivih izvora i time rasteretile elektroenergetsku mrežu i doprinijele energetskoj sigurnosti.
“Polazeći od bh. realnosti, provođenje reformi, uključujući energetske, treba vršiti odozdo prema gore, pri čemu energetska nezavisnost mora biti veoma važan prioritet”, istakao je prof. dr. Vjekoslav Domljan.
Prema njegovim riječima, istraživanje je pokazalo da Konjic, Jablanica i Prozor-Rama mogu postići energetsku nezavisnost ulaganjem oko 137 miliona KM u razvoj 43 megavata solarnih elektrana, 15 megavata hidroelektrana i 24 megavata uskladištene energije na teritoriju ovih općina.
Osman Ćatić, gradonačelnik Konjica, jedne od opština obuhvaćenih istraživanjem, kazao je da „uvažavajući raspoloživost energetskih resursa na području Konjica koji raspolaže sa blizu 860 MW hidropotencijala, 300 MW solarnog potencijala i isto toliko vjetro potencijala, taj grad se može sa sigurnošću nazvati ‘energetski dijamant’.“
„Naše čvrsto opredjeljenje je da dio navedenih resursa primarno stavimo u funkciju zaštite industrijskih proizvođača i lokalnog razvoja. Kada govorimo o efikasnosti procesa dekarbonizacije energetskog sektora istu nije moguće provesti bez demokratizacije i privlačenja privatnog kapitala. Praktično, kroz uspostavlajanje lokalnog energetskog fonda koji će finansirati građansku energiju želimo dati doprinos demokratizaciji energetskog sektora i pokazati da je sličan fond moguće uspostaviti i na višim nivoima“, rekao je Ćatić.
Vlada SAD kroz Projekat asistencije energetskom sektoru Američke agencije za međunarodni razvoj (USAID EPA), Britanska ambasada Sarajevo, Evropska unija u BiH, Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) u ime Savezne vlade Njemačke, Razvojni program Ujedinjenih nacija (UNDP) u BiH i Ministarstvo vanjskih poslova Češke, ovogodišnji su organizatori samita. Od 26. do 28. aprila Samit je okupio predstavnike izvršne i zakonodavne vlasti, stručnjake iz oblasti energetike i poslovne subjekte koji će kroz sedam tematskih panela, radionice te prezentacije aktuelnih projekata diskutovati o najaktuelnijim pitanjima energetskog sektora u BiH.
Najveći samit ove vrste u BiH ima za cilj da postavi najvažnija pitanja iz oblasti energetike i okupi ključne domaće i međunarodne aktere. Energetski samit u Bih 2023 organizuje se pod pokroviteljstvom Ministarstva spoljne trgovine i ekonomskih odnosa BiH, Državne regulatorne komisije za električnu energiju, Regulatorne komisije za energetiku Republike Srpske i Regulatorne komisije za energiju Federacije BiH.
Paket energetske podrške Zapadnom Balkanu najavila je krajem oktobra prošle godine predsjednica Evropske komisije Ursula von der Leyen na početku svoje posjete regionu. Vrijednost ukupnog Paketa iznosi milijardu eura bespovratnih sredstava, uključujući 500 miliona eura namijenjenih za neposrednu pomoć regionu. Dodatnih 500 miliona eura bespovratnih sredstava je namijenjeno kao srednjoročna i dugoročna podrška ulaganjima u postizanje energetske efikasnosti i energetske nezavisnosti, kroz unapređenje plinske i električne infrastrukture i interkonektora uključujući i LNG (ukapljeni prirodni plin).
U toku 2020. godine JP EP BiH je u svojim termoelektranama (oko 80% od ukupno proizvedene struje) i hidroelektranama proizvela 6.241 GWh. Od ove količine, svojim potrošačima je isporučila 4.252 GWh. Višak od 46% proizvedene struje u odnosu na potrebe potrošača, pretežno proizveden u termoelektranama, ovo elektroprivredno preduzeće u 90%-tnom vlasništvu Vlade FBiH, prodaje uglavnom na unutrašnjem tržištu stranim nakupcima!
Ovi nakupci – registrovani u Bosni i Hercegovini od strane DERK-a za „međunarodnu trgovinu električnom energijom“, a sa glavnim sjedištima u Švicarskoj i Sloveniji će potom kupljene strujne viškove u potpunosti izvesti iz Bosne i Hercegovine i tako ostvariti ogromnu dobit, koja će se potom sliti na račune matičnih firmi. U Švicarskoj i Sloveniji. Većinu viškova struje od JP EP BiH kupuju slovenačke i švicarske firme registrovane u Bosni i Hercegovini.
Zbog takve potpune zavisnosti od uvoza nafte i plina, strujni viškovi koju nakon preprodaje na unutrašnjem tržištu završavaju u izvozu, donoseći ogroman profit stranim nakupcima, nikako ne mogu donijeti energetsku nezavisnost države. Jednostavno Bosna i Hercegovina nije, niti može biti energetski nezavisna, samo na osnovu viškova struje, jer naftu i plin uvozi 100%.
Godišnje Bosna i Hercegovina uvozi između 1,5 i 1,6 miliona tona nafte. Od toga, oko 950 hiljada tona nafte (što je blizu milijardu litara) se potroši u FBiH. Potpuno je ista situacija i sa prirodnim gasom. Potrošenih 213, 4 miliona Sm3 (standardni metar kubni) prirodnog gasa u toku 2020. godine ova država je uvezla u cijelosti (izvor: Agencija za statistiku BiH).
U Republici Srpskoj u 2023. godini treba povećati fizički obim proizvodnje, ekonomsku stabilnost i nezavisnost energetskog sistema, izjavio je Srni predsjednik Privredne komore Srpske Pero Ćorić.
Ćorić kaže da privrednici u 2023. očekuju da se zadrže postojeći dobri trendovi iz 2022, te zaustave negativna kretanja zbog očekivanja teške i neizvjesne poslovne godine.
„Prognoze govore da će energetska kriza u EU biti prisutna najmanje do polovine 2023. godine, što će se sigurno negativno odraziti na poslovanje privrede Srpske s obzirom na to da naša privreda sa EU ima najveću spoljnotrgovinsku razmjenu“, kaže Ćorić.
„Sam podatak da je za deset mjeseci 2022. godine spoljnotrgovinski deficit Srpske povećan za 408 miliona KM, govori o značajnom povećanju cijena repromaterijala, robe široke potrošnje, industrijskih proizvoda na svjetskom tržištu, a što je apsorbovano i uvezeno u Republiku Srpsku“, konstatovao je Ćorić. On je naglasio da će cijene nafte, gasa, električne energije, čelika i dalje određevati tok inflatornih kretanja u EU, što će se preliti u Republiku Srpsku.
Постави коментар